صادرات گیاهان دارویی و مهمترین گیاهان دارویی صادراتی ایران

گیاهان دارویی: گیاهانی هستند که یک یا برخی از اندام‌های آن‌ها حاوی ماده ی موثره است.
در ایران بیش از ۸۰۰۰ گونه گیاه شناسایی شده نزدیک به ۲۳۰۰ گونه از گونه‌های گیاهی ایران در ردیف گیاهان دارویی و معطر قرار دارند.
از این تعداد گونه گیاهی، ۴۵۰ گونه جزو گیاهان دارویی به‌شمار می‌آیند و تعدادی از آن‌ها در عطاری‌ها به فروش می‌رسند.

صادرات گیاهان دارویی

مهمترین گیاهان دارویی صادراتی ایران در سال‏های اخیر  شامل:

زیره سبز، آویشن، بادرنجبویه، انیسون، بابونه، اسفرزه، بومادران، گل ختمی، زوفا، مریم گلی، کتیرا، آنغوزه، شیرین بیان، تلخ بیان، مورد، برگ کنار، سقز، علف گاوزبان، آنغوزه و گل ساعتی، باریجه، زدو، موسیر، مستکی، وشا، انچوچک، گز علفی، شکر تیغال، برگ کنار، حنا و انزروت است.

سهم تجارت جهانی از محصولات گیاهی دارویی حدود ۱۲۴ میلیارد دلار و سهم ایران از این میزان ۴۴۰ میلیون دلار است که می‌توان گفت صرفاً ۰٫۴ درصد از کل تجارت جهانی در حوزه گیاهان دارویی است.

عمده صادرات گیاهان دارویی

زعفران، شیرین‌بیان، صمغ‌های طبیعی و عرقیات و گلاب بیشترین اقلام صادراتی ایران به سایر کشورها محسوب می‌شود.
بالاترین سطح زیرکشت گیاهان دارویی متعلق به زعفران است، که ۱۰۸ هزار هکتار زعفران در سطح کشور کشت می‌شود.
بعد از زعفران نیز زیره‌ها، رازیانه، موسیر، گل محمدی، گشنیز و شیرین بیان نیز بیشترین سطح زیرکشت و صادرات را به خود اختصاص دادند.
گیاهان دارویی از محصولات مناسب برای صادرات هستند، به این دلیل که تنوع بسیار بالایی دارند و گونه‌های بسیاری از این محصول در ایران وجود دارد.

وضعیت صادرات گیاهان دارویی

زیره سبز، آویشن، بادرنجبویه، انیسون، بابونه، بومادران، گل ختمی، مریم گلی، کتیرا، آنغوزه و شیرین بیان از مهم‌ترین گیاهان دارویی هستند.
این محصولات بیشتر به کشورهای آلمان، آمریکا، انگلستان، فرانسه، مجارستان، پاکستان، هند، چین و برخی کشورهای دیگر صادر شده‌اند.

سهم ایران از تجارت گیاهان دارویی

در سال میلادی ۲۰۱۸ سهم ایران از تجارت گیاهان دارویی ۴۴۰ میلیون دلار بوده، این در صورتی است که کل تراکنش واردات گیاهان دارویی در جهان به حدود ۱۲۴ میلیارد دلار می‌رسد.
چنین عددی بسیار شگفت‌انگیز است و نشان می‌دهد که برای تاجران گیاهان دارویی فرصت‌های نابی وجود دارد.

اهمیت تنوع گیاهان دارویی در ایران

تنوع بالای گیاهان دارویی در ایران، برای کسانی که می‌خواهند به سراغ تجارت این محصول بروند، هم پارامتر مثبت حساب می‌شود و هم پارامتر منفی.
پارامتر منفی در تجارت گیاهان دارویی، ممنوعیت صادر کردن بعضی از گونه‌های گیاهان دارویی است.
صادرات گونه‌هایی مثل ریشه رناس، ریشه چوبک، ریشه کاسنی، ریشه ختمی و سورنجان ممنوع است.
طبیعی است که گونه‌های در حال انقراض و یا گونه‌هایی که از ذخایر ژنتیکی کشور محسوب می‌شوند، جزء اقلام غیرمجاز یا ممنوعه صادراتی باشند.

کشورهای بسیاری در تمام قاره‌های دنیا هدف صادراتی انواع گیاهان دارویی ایران هستند، کما اینکه بسیاری از آن‌ها را نام بردیم. این مسئله یک امتیاز مثبت به شمار می‌رود که می‌توانیم از آن برای فروش انواع گیاهان دارویی استفاده کنیم.

صادرات گیاهان دارویی به روسیه

بازار روسیه به چه دلایلی می‌تواند هدف خوبی برای صادرات گیاهان دارویی باشد؟
همان‌طور که می‌دانید به دلیل اقلیم سرد و سخت روسیه، گونه‌های گیاهی کم و ناچیزی در این کشور کشت می‌شود و روسیه تقریبا تمام نیاز خود به محصولات کشاورزی را از سایر کشورها، به‌خصوص ایران وارد می‌کند.
بنابراین این فرصت برای تاجران ایرانی مهیاست که بتوانند کشورهایی مثل روسیه را به‌راحتی شناسایی کنند و با برندسازی و تبلیغات صحیح، جایگاه خودشان را در بازار این‌گونه کشورها پیدا کنند.

ظرفیت های بازار امارات

کشور امارات می‌تواند مقصد مناسبی برای فروش گیاهان دارویی ایران باشد، اما به چه دلیل؟ بازار این کشور چه مزایایی دارد؟
اگر چه امارات تقریبا هیچ تولید و صنایع تولیدی ندارد، اما امروز به یکی از کشورهای متبحر در صنعت بسته‌بندی دنیا تبدیل شده است.
اماراتی‌ها یا به عبارت دیگر، تاجرانی که در امارات فعالیت می‌کنند، تولیدات کشورهای اطراف را به‌صورت خام و فله می‌خرند و با تغییرات اندکی در بسته‌بندی، این محصولات را به نام کشور خودشان در بازار جهانی عرضه می‌کنند.
امروز قدرت بسته‌بندی حرف اول را در افزایش فروش، برندسازی و تبلیغات می‌زند و تاجران تیزهوشی که در کشور امارات اقامت دارند، از این مسئله به‌خوبی استفاده می‌کنند.

ظرفیت تولید گیاهان دارویی در کشور

نکات شگفت‌انگیزی در مورد گیاهان دارویی ایران وجود دارد.
بیش از نود درصد گونه‌های دارویی موجود دنیا، در ایران پرورش داده می‌شود و تا کنون بیش از هشت هزار گونه گیاه دارویی در ایران شناسایی شده است. بنابراین می‌توانیم به‌خوبی در بازار صادراتی گیاهان دارویی قدم بگذاریم.
از سوی دیگر، ایران کشوری است که اقلیم آن توانایی تولید و کشت بیشتر گیاهان دارویی را دارد، بنابراین ما می‌توانیم از ظرفیت‌های اطراف خود به‌خوبی استفاده کنیم.
اگرچه ما نتوانستیم در صنعت بسته‌بندی مثل کشور امارات قدرتمند شویم و از این ظرفیت استفاده کنیم، اما می‌توانیم از ظرفیت‌هایی که در فله‌فروشی این محصولات وجود دارد، بهره‌مند شویم و بازار کشورهای اطراف را قبضه کنیم.

گیاهان دارویی مناسب برای صادرات

وقتی از گیاهان دارویی صحبت می‌کنیم، منظور ما فقط زعفران نیست. اگرچه بالاترین سطح زیر کشت گیاهان دارویی در ایران به زعفران تعلق دارد و حدود ۱۰۸ هزار هکتار از مزارع کشور را دربرمی‌گیرد.
بعد از زعفران، انواع زیره‌ها، رازیانه، موسیر، گل محمدی، گشنیز و شیرین بیان بیشترین سطح زیر کشت گیاهان دارویی را به خودشان اختصاص داده‌اند.
تا به حال در مورد زعفران مسائل بسیاری گفته شده است. به دلیل اشباع بازار زعفران و رقابت بالا در تجارت این محصول، برندسازی برای زعفران بسیار مشکل است.
بنابراین به شما پیشنهاد می‌کنیم اگر می‌خواهید روی گیاهان دارویی کار کنید، به سایر گونه‌ها به جز زعفران فکر کنید و ذهن خود را از این محصول دور کنید تا از ظرفیت‌های سایر گیاهان دارویی بهره‌مند شوید؛ چون گیاهان دارویی به غیر از زعفران هم ظرفیت‌های تجاری و صادراتی بسیاری دارند و ذهن تاجران موفق باید به سمتی برود که ذهن عموم مردم به آن گرایش ندارد.

گیاهان دارویی در گمرک جهانی با کد تعرفه (HS Code) به شماره ۱۲۱۱۹۰ شناخته می شود.

آمار صادرات گیاهان دارویی

هدف شناسایی رقبا در بازار جهانی است.

رقم کل صادرات: ۱,۷۰۵,۰۰۳,۰۰۰ دلار

میزان رشد پنج ساله ارزش هر واحد: ۱۱- درصد

میزان رشد یکساله ارزش هر واحد: ۲۵- درصد

میانگین فاصله از کشور وارد کننده: ۳,۸۳۱ KM

آمار واردات گیاهان دارویی

هدف شناخت متقاضیان و پتانسیل ها در بازار جهانی است.

رقم کل واردات: ۱,۷۱۱,۰۰۳,۰۰۰ دلار

میزان رشد پنج ساله ارزش هر واحد: ۱۱- درصد

میزان رشد یکساله ارزش هر واحد: ۱۳- درصد

میانگین فاصله از کشور صادر کننده: ۴,۳۰۹ KM