در بازار بورس کالا برای این که بتوانیم به معاملات دسترسی داشته باشیم، باید ابتدا کد معاملاتی خود را دریافت کنیم. کد معاملاتی، کد سهامداری یا کد بورسی یک کد منحصر بفرد است که هر فرد برای سرمایه گذاری در بورس و استفاده از مزایای این بازار به آن نیاز دارد. ما در این مقاله به شما کمک میکنیم تا با نحوه ثبت نام و دریافت کد معاملاتی برای فعالیت در بورس کالا آشنا شوید.
مراحل و شرایط ورود به بورس کالا و دریافت کد آتی
برای ورود به بورس کالا و دریافت کد آتی باید به ترتیب مراحل زیر را طی کنید:
- مرحله اول: ثبت اطلاعات در سامانه سجام
- مرحله دوم: احراز هویت غیر حضوری سجام
- مرحله سوم: ثبت نام در کارگزاری
در ادامه هر یک از این مراحل را به تفصیل شرح میدهیم.
مرحله اول: ثبت نام در سجام
اولین گام برای ورود به بازار بورس کالا این است که در سامانه سجام ثبت نام کنید. با این ثبت نام، شما یک بار اطلاعات خود را در سیستم ثبت میکنید و نیازی به ثبت اطلاعات تکراری در هر مرحله ورود به نهادهای مالی یا تغییر کارگزاری نیست. همچنین میتوانید اطلاعات خود را شامل اطلاعات بانکی و ارتباطی بهراحتی ویرایش کنید و نیازی به مراجعه حضوری به دفاتر کارگزاری نداشته باشید.
برای ثبت نام در سامانه سجام می توانید به سایت سجام به آدرس اینترنتی sejam.ir مراجعه کرده و مراحل را مطابق با دستورالعمل زیر تکمیل کنید:
- روی گزینه ثبت نام کلیک کنید.
- بیانیهای که روی صفحه میآید را تایید و به صفحه اصلی ثبت نام وارد شوید.
- گزینه سبز رنگ ثبت نام در سجام را انتخاب کنید و بعد از وارد کردن شماره تلفن همراه خود و کد امنیتی، کلید دریافت کد تایید را بزنید تا کد 4 رقمی به شماره تلفن همراه شما پیامک شود. بعد از وارد کردن این کد و تایید شدن آن، به مرحله بعد میروید.
- در این مرحله گزینه مشتری حقیقی را انتخاب کنید و پس از وارد کردن تابعیت و کد ملی به مرحله بعد بروید.
- در اینجا باید هزینه ثبت نام در سامانه سجام را که 10 هزار تومان است، به صورت اینترنتی پرداخت کنید.
- بعد از این که مبلغ را پرداخت کردید و تایید شد، فرمهای مورد نیاز شامل اطلاعات هویتی، ارتباطی و مالی خود را مطابق با موارد خواسته شده تکمیل کنید.
- در مرحله آخر و وقتی که اطلاعاتتان به طور کامل ثبت شد، یک کد رهگیری برایتان ارسال میشود که باید آن را تا زمان مراجعه به دفاتر پیشخوان یا کارگزاریهای مورد تایید در سایت سجام نگه دارید.
مرحله دوم: احراز هویت سجام
بعد از ثبت نام در سامانه سجام و دریافت کد پیگیری باید احراز هویت خود را تکمیل کنید. برای انجام فرآیند احراز هویت کافیست اپلیکیشن سیگنال را از گوگل پلی، کافه بازار، مای کت یا سیب اپ دانلود کرده و مراحل احراز هویت را تکمیل کنید.
پیشتر گفتیم که اگر کد بورسی داشتهاید و قبلا در سجام احراز هویت کردهاید، دیگر نیازی به انجام این مرحله نیست.
برای این کار باید یک سری شرایط داشته باشید تا انجام احراز هویت برای شما امکان پذیر باشد، این شرایط به شرح زیر هستند:
- متقاضی باید بالای 18 سال سن داشته باشد.
- متقاضی باید دارای کارت ملی هوشمند یا رسید آن باشد.
- فرد متقاضی باید شخص حقیقی و ایرانی باشد.
- فرآیند ثبت نام و احراز هویت باید توسط فرد متقاضی انجام شود و تمامی مدارک ارسالی (عکس، فیلم، امضا و …) معتبر و مربوط به متقاضی باشد.
- حجاب اسلامی توسط کلیه احراز شوندگان رعایت شود.
- احراز هویت غیر حضوری برای هر کد ملی صرفا یک مرتبه امکان پذیر است.
- دسترسی به این بخش صرفاً از داخل کشور و برای کاربران داخلی مجاز است.
پس از احراز هویت، پیامی به شما نمایش داده میشود که نشان دهنده تایید اطلاعات و ثبت هویت شما به عنوان یکی از فعالان بازار سرمایه است، همچنین حداکثر تا یک هفته کاری بعد از تکمیل فرآیند احراز هویت کد بورسی برای شما ارسال میشود.
مرحله سوم: ثبت نام در کارگزاری
حال که شما به عنوان یک سرمایهگذار ثبت شدید، میتوانید به دفاتر کارگزاری دلخواه خود مراجعه کرده و با افتتاح حساب، معاملات خود را آغاز کنید.
مدارک مورد نیاز برای افتتاح حساب به شرح زیر است:
برای اشخاص حقیقی ایرانی:
- اصل فرم درخواست کد حقیقی
- کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی (به همراه صفحه توضیحات در صورت لزوم)
- کپی پروانه کسب، کارت بازرگانی یا پروانه بهره برداری
- کپی فیش برق یا تلفن جهت احراز هویت پستی
- افتتاح حساب وکالتی
- 6. فرم معرفی اطلاعات حسابهای بانکی مشتری
- اقرارنامه و بیانیه ریسک معاملات قراردادهای آتی (در صورت تمایل به فعالیت در بازار قرارداهای آتی)
- سایر موارد در صورت نیاز به تشخیص کمیته
برای اشخاص حقوقی ایرانی:
- اصل فرم درخواست کد حقوقی
- کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی مدیرعامل و تمام اعضا هیئت مدیره (به همراه صفحه توضیحات در صورت لزوم)
- کپی روزنامه رسمی تاسیس شامل آگهی تاسیس، آخرین آگهی، آخرین اگهی در مورد تغییرات اعضا و هیئت مدیره، آگهی تغییر نام، تغییر آدرس و تغییر سرمایه بر حسب نیاز
- کپی اساسنامه شرکت
- کپی صورتهای مالی حسابرسی شده آخرین دوره مالی (در صورت عدم شمول برای حسابرسی، اظهارنامه مالیاتی ارائه شود.)
- پروانه بهرهبرداری شرکتهای تولیدی، گواهینامه صلاحیت پیمانکاری، قرارداد پیمانکاری برای پیمانکاران و سایر مجوزهای فعالیت معتبر
- افتتاح حساب وکالتی
- فرم معرفی اطلاعات حسابهای بانکی مشتری
- اقرارنامه و بیانیه ریسک معاملات قراردادهای آتی (در صورت تمایل به فعالیت در بازار قرارداهای آتی)
- سایر موارد در صورت نیاز به تشخیص کمیته
در شکل زیر میتوانید فرم درخواست کد حقیقی و حقوقی را مشاهده کنید.
برای فعالیت در بازار فیزیکی، پس از احراز هویت و ارائه مدارک به کارگزار، اسکن مدارک شما از طریق اتوماسیون به واحد پذیرش مشتریان بازار فیزیکی ارسال میشود. یک نسخه چاپی از مدارک نیز به واحد پذیرش مشتری ارائه میشود. سپس کارگزار اطلاعات شما را در سامانه پذیرش مشتری ثبت کرده و درخواست صدور کد جدید را میدهد. در این مرحله مدارک توسط کارشناسان واحد پذیرش مشتری بررسی شده و با اطلاعاتی که کارگزار ثبت کرده و همچنین مدارک موجود در واحد پذیرش مقایسه میشود. در صورتی که تمام مدارک با هم مطابقت داشته باشند، درخواست کارگزار تایید و کد معاملاتی شما صادر میشود.
برای فعالیت در بازار مشتقه نیز اسکن مدارکتان توسط کارگزار به کارتابل پذیرش مشتریان قراردادهای آتی ارسال میشود و پس از ۳ روز کاری در صورت عدم وجود مشکل، در سیستم سامانه بازار آتی (سبا) ثبت میشود. سپس مدارک جهت تایید نهایی در واحد مدیریت قراردادهای مشتق کالایی مورد بررسی قرار میگیرد. در صورت صحت، کد معاملاتی شما در سامانه بازار آتی تایید میشود و از آن پس میتوانید فعالیت خود را آغاز کنید.
انواع کد معاملاتی در بورس کالا
برای ورود به بورس کالا به طور کلی ۳ نوع کد معاملاتی در این بازار وجود دارد که در ادامه با آنها آشنا میشویم.
- کد معاملاتی عام: کدی است که برای خرید و فروش گروه یا کالایی خاص ایجاد نشده است. دارندگان این کد میتوانند تمام کالاهای پذیرفته شده در بورس کالا را خرید و فروش کنند.
- کد معاملاتی خاص: این کد برای یک یا چند کالای خاص استفاده میشود. دارندگان این کد میتوانند تنها یک یا چند کالای خاص را خرید و فروش کنند.
- کد معاملاتی خاص گروه: این کد برای خرید و فروش یک گروه کالای خاص ایجاد شده است. دارندگان این کد میتوانند تمام کالاهای پذیرفته شده در یک گروه کالایی خاص را خرید و فروش کنند.
کد معاملاتی عام توسط مسئول پذیرش صادر میشود. وی نهایتا تا ۳ روزکاری فرصت دارد تا برای کد معاملاتی شما تصمیم بگیرد. اگر مدارکتان کامل باشد، مسئول پذیرش باید کد را صادر کند. در غیر اینصورت، عدم کفایت مدارک ارائه شده را به کارگزاری گزارش میدهد.
کد معاملاتی خاص و کد معاملاتی خاص گروه نیز توسط کمیته پذیرش مشتریان صادر میشوند. دبیر کمیته نهایتا تا ۱۰ روز کاری فرصت دارد تا گزارش کارشناسی خود را در مورد احراز یا عدم احراز شرایط دریافت کد به همراه مستندات مربوطه به کمیته ارائه دهد. سپس کمیته تا ۵ روز کاری پس از دریافت مستندات، میتواند نظر کتبی خود را به شما اعلام کند. شما نیز تا ۱۰ روز کاری بعد از تاریخ ابلاغ تصمیم کمیته، فرصت دارید تا اگر اعتراضی دارید، آن را به کمیته به بورس اعلام کنید.
نحوه دریافت کد معاملاتی بر خط قراردادهای آتی
افرادی که میخواهند این کد را دریافت کنند باید حداقل دیپلم بوده و به سن قانونی (۱۸ سال) نیز رسیده باشند. مراحل دریافت کد به صورت زیر میباشد:
- به کارگزاری مراجعه کنید و فرم «درخواست اخذ مجوز دسترسی به سامانه معاملات برخط» را تکمیل کنید.
- مدارک هویتی شامل شناسنامه و کارت ملی را به همراه کپی آخرین مدرک تحصیلی ارائه دهید.
- در این مرحله باید در آزمون کتبی یا شفاهی شرکت کنید. این آزمون توسط مدیریت معاملات برخط کارگزاری برای ارزیابی صلاحیت حرفه ای شما برگزار میشود.
- در صورت قبولی در آزمون، قرارداد استفاده از خدمات عضو، جهت انجام معاملات برخط کالا و اوراق بهادار مبتنی بر کالا بین شما و کارگزاری منعقد میشود.
- در نهایت نام کاربری و رمز عبور جهت دسترسی به سامانه معاملات برخط قراردادهای آتی توسط کارگزار برای شما صادر میشود.
اگر کد بورسی اوراق بهادار را داشته باشم آیا میتوانم از همان کد برای بورس کالا استفاده کنم؟
سهامدارانی که در سامانه سجام ثبت نام و احراز هویت کرده و دارای کد بورسی اوراق بهادار هستند، میتوانند در همه زیرمجموعههای بورس کالا به جز بازار مشتقه فعالیت کنند.
به طور کلی برای فعالیت در بازار مشتقه دو حالت وجود دارد:
- اگر میخواهید در بازار آتی معامله کنید باید کد معاملاتی مخصوص این بازار را از کارگزاری دریافت کنید. همچنین یک سامانه معاملاتی جدید نیز به شما معرفی خواهد شد که متفاوت از سامانه معاملاتی سهام میباشد. پس برای فعالیت در این بخش هم نیاز به کد معاملاتی جدید و هم نیاز به سامانه معاملاتی جدید دارید.
-
اما اگر میخواهید در بازار اختیار، معامله کنید تنها کافیست به کارگزاری خود مراجعه کرده و فرمهای مخصوص اختیار معامله را پر کنید. در این حالت کد معاملاتی جدید برای شما صادر نمیشود و کارگزاری تنها دسترسی شما به معاملات اوراق اختیار را فراهم میکند. در نتیجه شما میتوانید بوسیله همان کد معاملاتی سهام و از طریق همان سامانه معاملاتی که به خرید و فروش سهام میپردازید، اوراق اختیار را نیز معامله کنید.
