اگرچه بیشترین تولید زعفران کشور در استانهای خراسان رضوی، شمالی و جنوبی صورت میگیرد اما در سایر نقاط کشور که شرایط پرورش این گیاه مهیا باشد نیز میتوان به کشت آن اقدام کرد. آذربایجان غربی یکی از استانهایی است که شرایط لازم و کافی برای پرورش گیاه زعفران در آن به صورت کامل مهیاست.
با توجه به نیاز آبی کم گیاه زعفران و تأمین حداکثری آن با نزولات جوی، عدم تداخل نیاز آبی با سایر محصولات کشاورزی مرسوم در منطقه، اشتغالزایی مستقیم و غیرمستقیم در زمان برداشت، اقتصادی و درآمدزا بودن این محصول میتوان نسبت به رونق تولید آن در این خطه از کشور اهتمام ورزید. یکی از عمده دلایل علمی برای اثبات فراهم بودن شرایط پرورش زعفران در آذربایجان غربی وجود ارقام وحشی آن در مناطق مختلف این استان است.
از سوی دیگر پس از گذشت سالها و خشکسالیهای پیدرپی و وقوع کمآبی در منطقه که یکی از نمادهای بارز آن رو به خشکی رفتن دریاچه ارومیه است، دستاندرکاران بخش کشاورزی و کارگروه نجات دریاچه ارومیه اهتمام جدی بر اصلاح الگوی کشت در منطقه و تغییر آن از کشت چغندرقند به زعفران به عنوان محصولی درآمدزا و کمآببر داشته و کشت زعفران به عنوان محصولی کمآببر برای تغییر الگوی کشت در استان آذربایجان غربی مطرح شده است.
با توجه به عدم تداخل نیاز آبی محصول زعفران با محصولات عمدهی زراعی و باغی، این محصول بهرهوری مناسبی دارد و کشت آن علاوه بر ارزآوری قابل توجه و اهمیتی که از نظر تولید، سطح زیر کشت، اشتغالزایی و نیز قابلیت توسعه صادرات دارد، اهمیت فراوانی دارد.
وجود منبع ژنتیکی زعفران در استان
مدرس و مجری دورههای آموزشی اقتصاد مقاومتی در زمینه علوم کشاورزی با بیان اینکه ارتفاع از سطح دریا، اقلیم و خاک مناسب، اراضی مستعد برای کشت این گیاه در آذربایجان غربی وجود دارد، اظهار کرد: منشأ پرورش زعفران در کوهپایههای الوند، نوروزگلی یا زعفران سفیددشت ارومیه و زعفران پاییزه خودرو در منطقه مارمیشو و قاسملوی ارومیه نشان از وجود منبع ژنتیکی در منطقه است که با تقویت نوع کشت، زعفران محصول کمتوقع و پربهره خواهد بود.
«زیبا حبیبی» با بیان اینکه برای هر هکتار کشت زعفران 3 تا 6 تن پیاز لازم است، افزود: قیمت هر کیلو پیاز زعفران از 7 هزار تومان درهم و سنتی تا 15 هزار تومان پیاز گلخانهای بوده که در مجموع سرمایه اولیه کشاورزان برای کشت زعفران در هر هکتار در حدود 20 میلیون تومان به صورت سنتی تا 90 میلیون تومان به صورت گلخانهای خواهد بود.
وی بیان کرد: در سال اول برداشت از هر هکتار زمین کشتشده به صورت سنتی 2 کیلوگرم زعفران خشک برداشت شده و علاوه بر آن از هر هکتار زعفران کاشته شده حدود 5 تن علوفه برای مصرف دام و طیور و عرقگیری برداشت میشود؛ همچنین از سال چهارم کشت به بعد به دلیل زایش پیازهای زعفران، میتوان با جداسازی پیازهای جدید آنها را به فروش رساند.
این مدرس قیمت هر کیلو زعفران در بازار را در حدود 700 الی هزار دلار عنوان و اظهار کرد: با برداشت 2 کیلوگرم در سال اول از زمین کشتشده به صورت سنتی و فروش علوفه آن سرمایه اولیه کشاورز قابل برگشت است.
وی با بیان اینکه به طور متوسط از هر هکتار زمین کشتشده 7 تا 12 کیلوگرم زعفران در آذربایجان غربی برداشت میشود، اظهار کرد: متوسط عملکرد این گیاه برای سال اول در هر هکتار 5 /1 الی 2 کیلوگرم است که بیشترین عملکرد آن از سال سوم به بعد است و با مدیریت و حفاظتهای لازم حداقل تا 10 سال اقتصادی است و در پایان این دوره نیز پیاز این گیاه قابل انتقال به زمین دیگر یا قابل فروش است.
حبیبی با بیان اینکه برای کشت زعفران باید ارتفاع از سطح دریا حدود 700 تا 2 هزار متر باشد، تاکید کرد: ارتفاع زمینهای کشاورزی آذربایجان غربی از دریا در حدود 1300 تا یک 1500 متر است و هر چقدر ارتفاع بالاتر باشد کیفیت محصول تولیدی از نظر رنگ و عطر بهتر خواهد بود و تناژ تولیدی نیز افزایش پیدا خواهد کرد.
این کارشناس درباره بازاریابی برای محصولات تولیدی استان هم عنوان کرد: به دلیل عدم امکان کشت در ترکیه و اربیل عراق، این 2 منطقه بازار بسیار خوبی برای صادرات محصول تولیدی استان فراهم کرده است و از طریق آنها نیز میتوان به بازارهای جهانی و اروپایی دست یافت.
این مدرس همچنین با بیان اینکه کشت گلخانهای زعفران با هزینه بسیار کم نسبت به سایر گلخانهها، بیش از 10 برابر محصول میدهد، خاطرنشان کرد: با روشهای کشت جدید مانند هواکشت و استفاده از بخارآب نیز میتوان باردهی زعفران در گلخانهها را افزایش داد.
