«انگل سِس» یکی از مهمترین و خطرناکترین علفهای هرز گلستانها است که آشنا نبودن كشاورزان با نحوه مهار آن و وجود نداشتن سموم شیمیایی کارآمد، عملیات مهار این انگل را مشکل ميكند. توانائی گیاه سِس به تولید بذر فراوان و تکثیر غیر جنسی، داشتن میزبانهای متعدد، رشد بسیار سریع و حفظ قدرت رویش قطعات تا 6 روز، قدرت تهاجمی خوبی به این انگل داده است.
چند راه عملي براي مبارزه با سس پيشنهاد ميشود: استفاده از کودهای دامی کاملاً پوسیده، سوزاندن بوتههای آلوده، سوزاندن قطعات سِس جدا شده، حذف علفهای هرزی که میتوانند میزبان سِس باشند و در نهايت، استفاده از مالچ کاه به ارتفاع 20-15 سانتیمتر براي ممانعت از استقرار سِس روی ساقههای گل محمدی.
مبارزه با علف های هرز با استفاده از روش های مکانیکی
این روش زمانی کاربرد دارد که گیاه اصلی در مزرعه برداشت شده است و زمین بدون کشت باشد.
روش های مکانیکی شامل موارد زیر است:
الف) مبارزه با علف های هرز با استفاده از شخم زدن زمین تا عمق 30 سانتیمتر: البته طبق بررسی های انجام شده و مقاله “آموزش کنترل علف های هرز” اخیراً به این نتیجه رسیده اند که شخم زدن زمین، باعث فعال شدن بذر علف های هرز می شود و پیشنهاد می شود مزرعه ای که دارای علف هرز نیست، شخم زده نشود.
ب) مبارزه با علف های هرز با استفاده از کولتیواتور: پشت تراکتور بسته شده و با حرکت تراکتور در زمین باعث زیر و رو شدن خاک می شود، بعد از یک دور کولتیواتور می توان از پنجه غازی استفاده نمود.
ج) مبارزه با علف های هرز با استفاده از آتش زدن
د) وجین یا کندن علف هرز با دست: این روش بیشتر زمانی کاربرد دارد که گیاه اصلی در مزرعه در حال رشد می باشد و علف های هرز بین بوته ها با دست و یا با ابزاری مثل بیلچه کنده می شود.
مبارزه شیمیایی با علف های هرز
با استفاده از علف کش ها می توان با علف های هرز مبارزه کرد.
علف کش ها در 2 گروه زیر تقسیم بندی می شوند:
الف) علف کش های پیش رویشی
ب) علف کش های پس رویشی
الف) علف کش های پیش رویشی
زمانی از این علف کش ها استفاده می شود که بذر علف هرز هنوز جوانه نزده است یعنی پیش از رویش علف هرز با آن مبارزه می کنیم.
به 2 شکل می توان از علف کش های پیش رویشی در این مرحله استفاده کرد:
- استفاده از علف کش قبل از کشت بذر گیاه اصلی
این علف کش حدود 1 تا 6 ماه قبل از کاشت گیاه اصلی، با خاک مخلوط می شود و با نام تخم کش شناخته می شود.علف کش ترفلان: علف کش ترفلان مایع می باشد. زرد رنگ بوده و معروف به تخم کش می باشد. علف کش ترفلان به علف کش هویج نیز معروف است.
دوز مصرف علف کش ترفلان: 75 سی سی در 20 لیتر می باشد.
روش مصرف علف کش ترفلان: علف کش ترفلان بر روی سطح خاک پاشیده می شود سپس اقدام به دیسک زنی می کنیم تا کاملاً سم با بذرهای داخل خاک آغشته شود. سرعت تراکتور در زمان سم پاشی 8 کیلومتر باشد و به نحوی کالیبره شود که هنگام پاشیدن مایع ترفلان روی سطح خاک مزرعه، خاک نه خیلی خیس شود و نه خشک باشد.
- استفاده از علف کش پس از کشت بذر اصلی و قبل از سبز شدن
علف کش داکتال: علف کش داکتال به صورت پودر است و با نام علف کش پیاز نیز شناخته می شود. این علف کش معمولاً در گلخانه استفاده نمی شود و مخصوص فضای باز است.میزان مصرف علف کش داکتال: 2 تا 2 کیلوگرم در هکتار
ب) علف کش های پس رویشی
از علف کش های پس رویشی، پس از رویش گیاه علف هرز یعنی زمانی که علف هرز تولید شاخ و برگ نمود استفاده می کنیم.
این گروه از علف کش ها، بر روی شاخ و برگ علف هرز پاشیده می شوند.
علف کش های پس رویشی با توجه به نحوه ی اثرشان به صورت زیر استفاده می شوند:
- علف کش های پس رویشی تماسی
این گروه از علف کش ها فقط همان قسمتی از گیاه را که با آن تماس پیدا می کنند از بین می برند و بیشتر برای از بین بردن علف های یکساله استفاده می شود.این علف کش زمانی موثر است که به تمام قسمت های گیاه پاشیده شود.
یکی از معروف ترین علف کش های تماسی گراماکسون است. در زمانی که شدت نور زیاد باشد مثلا ظهر، اثر علف کش گراماکسون بهتر است. علف کش گراماکسون یک علف کش تماسی و عمومی است. یعنی به هر گیاهی زده شود قسمت های سم پاشی شده از بین می رود.
علف کش های تماسی
علف کش های تماسی در 3 گروه قرار می گیرند:
- علف کش تماسی عمومی: این نوع علف کش هم گیاهان پهن برگ و هم باریک برگ را از بین می برد. مثل علف کش گراماکسون
- علف کش تماسی اختصاصی: این گروه به 2 شکل وجود دارد:
الف) علف کش تماسی اختصاصی پهن برگ کش: در مزارع با گیاه اصلی باریک برگ و علف هرز پهن برگ استفاده می شود. (مثل علف کش 4.D)
ب) علف کش تماسی اختصاصی باریک برگ کش: در مزارع با گیاه اصلی پهن برگ و علف هرز باریک برگ استفاده می شود. (مثل علف کش نابواِس و کالانت)
- علف کش های تماسی سیستمیک (نفوذی یا انتقالی): نحوه ی تأثیر این نوع علف کش به این صورت می باشد که پس از پاشیده شدن بر روی شاخ و برگ گیاه، جذب برگی شده و درون گیاه جابه جا شده و به کل قسمت های گیاه منتقل می شود و گیاه را از ریشه می خشکاند.
از علف کش های سیستمیک برای از بین بردن علف های هرز چند ساله استفاده می شود. علف های هرز چند ساله مثل: مَرغ – تلخه بیان – شیرین بیان – پیچک صحرایی
یکی از معروف ترین علف کش های سیستمیک رانداپ (Randup) می باشد.
علف کش رانداپ، با نام عمومی گلایفوسیت شناخته می شود. اما در بین کشاورزان با نام “مَرغ کش” معروف است.
میزان مصرف علف کش رانداپ: 475 تا 500 سی سی در 20 لیتر آب پس از سم پاشی تا 1 هفته نبایستی مزرعه آبیاری شود و تا 1 هفته هم اثر سم دیده نمی شود. با زرد شدن گیاه بعد از 1 هفته، علف کش رانداپ اثر خود را نشان می دهد.
