گل محمدی که در زبان ترکی به آن “قیزیل گول” گفته می شود در مناطق کوهستانی آذربایجان فراوان است به نحوی که این کلمه حتی در ادبیات شفاهی فوق العاده غنیِ فرهنگ آذربایجان وارد شده است.
در گذشته یعنی آن زمانی که هنوز آپارتمان سازی به شکل امروزی مرسوم نبود و اغلب خانه ها ویلایی بود حتما در باغچه حیاط این خانه ها چند بوته گل محمدی وجود داشت که در فصل بهار همنشینی آن با آب حوض وسط حیاط طراوت و زیبایی خاصی به خانه های قدیمی می داد.
گلمحمدی گیاهی مقاوم در برابر کم آبی و مخاطرات طبیعی است که ظرفیت عظیمی برای ایجاد ارزش افزوده دارد٬ در ایران بهعنوان مهد گلمحمدی جهان، سالانه بیش از 30 تا 37هزار هکتار گل محمدی کشت میشود که میتوان با ایجاد زنجیره ارزش افزوده، نزدیک به 140 نوع محصول غذایی، آرایشی، بهداشتی دارویی از آن تولید کرد اما این رقم کمتر از پنج محصول است و اغلب به گلاب محدود میشود.
عرصه فرآوری گیاهان دارویی در ایران، یکی از عرصههایی است که میتواند ارزش افزوده و اشتغال فراوانی را بهدنبال داشته باشد اما تاکنون مورد غفلت قرار گرفته و سال جهش تولید فرصتی مناسب برای توجه به این بخش از تولید است.
گلمحمدی تولیدشده در آذربایجان غربی از معطرترین نوع این گل در دنیا بهحساب میآید و مشتریان خاص خود را در جایجای کشور و جهان دارد و مقادیر زیادی از گلهای تازه آن به استانهای همجوار و خشک کرده آن نیز به خارج صادر میشود.
شرایط بکر آب و هوایی در آذربایجان غربی از جمله مزایایی است که سبب کشت گیاه کم آب بر گلمحمدی در این حوزه شده با این حال برخی موانع سبب شده تا در زمینه صادرات حجم ناچیزی داشته باشد در حالی که، کشور ترکیه با شناخت درست از ظرفیتهای این گیاه خوشبو و خوشطعم، توانسته انواع محصولات دارویی، غذایی و آرایشی را از این محصول تولید کند و با صادرات این محصول، ارزش افزوده فراوانی را برای ترکیه به ارمغان بیاورد.
محصول گل محمدی گیاهی است که اگر در استان زیر ساخت های آن آماده شود میتواند هم برای کشاورز سودآوری داشته باشد و مانع از ضرر او شود و هم به دلیل کم آب بر بودن در احیای دریاچه ارومیه مفید واقع می شود.
برگشت سرمایه و سودآوری گیاه گل محمدی یک تا دو سال است از نظر تولید ناخالص استانی هم باعث افزایش درآمد منطقه میشود که در ابتدا باید زیرساختهای آن یعنی احداث کارخانه اسانس گیری و تأسیس شرکتهایی برای بازاریابی و تجاریسازی این محصول توسط مدیران استانی آماده شود تا کشاورزان ترغیب به کشت گل محمدی شوند. جالب توجه است که ترکیه تنها در بخش فرآوری گل محمدی، بیش از 137 محصول نهایی تولید میکند، اما در ایران از گلمحمدی فقط گلاب میگیریم.
