تکامل گلهای گل محمدی و به دست آوردن محصول با کیفیت بالا درگرو تغذیه متعادل گیاه است.گیاه گل محمدی جهت تولید محصول مناسب نیازمند تغذیه کامل تمام عناصر غذایی است. در کشور بلغارستان در هر هکتار گلستان گل محمدی 64 کیلوگرم نیتروژن، 7/8 کیلوگرم فسفر و 36 کیلوگرم پتاسیم بهصورت سالانه مصرف میشود که در این شرایط تغذیهای میزان ذخیرهشده این عناصر در گلهای مورد آزمایش به ترتیب 3، 34/0 و 1 درصد بیان شد.
میزان عملکرد گل و اسانس تولیدی در گل محمدی با سطوح این سه عنصر در برگها و جوانههای تولیدی در طول مدتزمان تکامل جوانهها ارتباط مستقیم دارد. مقدار این عناصر از مرحله تکامل جوانه تا مرحله گلدهی به ترتیب 35، 67 و 25 درصد کاهش پیدا میکند. مقدار مناسب نیتروژن نیتراتی، نیتروژن آمونیومی، فسفر و پتاسیم خاک در مزارع تولید گل محمدی به ترتیب 180-35، 20-صفر، 50-5 و 300-50 میلیگرم در کیلوگرم بیانشده است.
برای تولید محصول مناسب و مخصوصاً در خاکهای آهکی در هر هکتار 200 کیلوگرم نیتروژن بهصورت تقسیطی و در دو نوبت و با فاصله 15 تا 20 روز اضافه میشود.درمزارع گل محمدی هند در هنگام کاشت 100 تا 125 کیلوگرم در هکتار کود کامل حاوی 18، 32 و 16 درصد نیتروژن، فسفر و پتاسیم با خاک گودال مخلوط میکنند و تا سال سوم هرساله مقادیر 160 تا 200 کیلوگرم نیتروژن، 60 تا 90 کیلوگرم فسفر و 40 تا 60 کیلوگرم در هکتار پتاسیم به خاک افزوده میگردد؛ اما نکتهقابلتوجه این است که تمام این عناصر بهصورت تقسیطی و در طی چند نوبت باید با خاک مخلوط گردند. در تحقیقی که در دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران انجام شد مقدار مناسب نیتروژن مصرفی در هکتار در حدود 30 تا 60 کیلوگرم در هکتار بیان شد. به گفته این محققان بسته به هدف تولید گل محمدی میتواند این مقادیر متفاوت باشد بهگونهای که چنانچه هدف تولید گلدرشتتر است میتواند از 60 کیلوگرم در هکتار نیتروژن استفاده نمود اما درصورتیکه هدف استحصال گلاب است میتواند از مقادیر کمتر تا 30 کیلوگرم در هکتار استفاده نمود.
در این تحقیق میزان توصیهشده نیتروژن 30 کیلوگرم در هکتار بهصورت نیترات آمونیوم و 30 تا 60 کیلوگرم پتاسیم بهصورت سولفات پتاسیم بیان شد.. درهرصورت باید به تأثیر منفی افزایش پتاسیم خاک برجذب سایر عناصر نیز توجه ویژه نمود. بهصورت کلی میزان مورداستفاده پتاسیم و فسفر در مزارع گل محمدی به ترتیب 20 تا 50 کیلوگرم و 50 تا 90 کیلوگرمبیانشده است. در کنار عناصر پرمصرفی مانند نیتروژن، پتاسیم و فسفر باید عناصر کممصرف را نیز مورد توجه قرار داد زیرا این عناصر نیز در فرایندهای مختلف گیاهان نقش بسیار حیاتی ایفا میکنند. مقدار مناسب این عناصر در خاک مزارع گل محمدی به ترتیب: بور 05/0 تا 5/0، آهن 3/0 تا 3، منگنز 2/0 تا 3، روی 30/0 تا 3، مس 001/0 تا 5/0 و مولیبدن01/0 تا 1/0 میلیگرم در کیلوگرم بیانشده است.
استفاده مناسب از عناصر کممصرف در موارد متعددی باعث بالا رفتن مقاومت گل محمدی به شرایط نامساعد محیطی شده است. هرچند که اطلاعات ذکرشده در بالا میتواند تا حد زیادی مثمر ثمر باشد اما باید قبل از هرگونه پیشنهادی مبنی بر توصیه برنامههای کود دهی مزارع گل محمدی آزمایشهای تجزیه عناصر خاک و اندامهای گیاهی انجامشده و بر اساس آن توصیههای کود دهی مزارع انجام پذیرد.
کود دامی
شاید کمتر موردی در اصلاح شرایط فیزیکی و میکروبی خاک بهاندازه استفاده از کودهای دامی حیاتی باشد این کودها باعث افزایشظرفیت نگهداری آب، متعادل کردنPHخاک، جلوگیری از فشرده شدن بیشازحد آن و افزایش قابلیت نگهداری عناصر غذایی و در اختیار قرار دادن این عناصر در دسترس ریشه گیاهان میشوند.بهطورمعمول در کشتهای سنتی گل محمدی در ایران در ماه اسفند در حدود 10 تن کود دامی را با خاک مزرعه گل محمدی مخلوط میکنند.
در کشور هندوستان توصیهشده است که در سال اول در حدود 18 تا 20 تن کود دامی با خاک مزرعه مخلوط شود. در پژوهشی که در کاشان انجام شد بین مزارعی که از کود دامی استفادهشدهبود و مزارعی که از این کود استفادهنشده بود اختلاف چشمگیری مشاهده شد و در مزارعی که هرساله از 20 تن کود دامی استفاده شده بود میزان تولید گل بهمراتب بالاتر بود . در اینجا باید به این نکته توجه نمود که کود دامی استفادهشده باید کاملاً پوسیده و عاری از هرگونه تخم حشرات و بذر علفهای هرز باشد در غیر این صورت مشکل مبارزه با علفهای هرز پیش خواهد آمد.
