حفظ و نگهداری گیاهان دارویی خشك شده تنها در اماكن خشك امكان پذیر میباشد و تهویه این مكانها هم باید به صورت جریان هوای خشك باشد.
نگهداری گیاهان دارویی در انبارهای نامناسب و مرطوب حتی برای مدت كوتاه نیز جایز نیست و بر كیفیت دارو تاثیر منفی دارد زیرا اغلب پیكرهای خشك شده گیاهان دارویی در مدت كوتاهی قادر به جذب رطوبت از محیط اطراف خود میباشند. علاوه بر این انبارهای مخصوص حفظ و نگهداری مواد دارویی باید كاملا تمیز و عاری از هر گونه باكتری باشد. از اینرو توصیه میشود كه این گونه انبارها پس از ضدعفونی با مواد مناسب مورد استفاده قرار گیرند.
در انبار كردن گیاهان دارویی مختلف مجاور یكدیگر نیز باید نهایت دقت را به عمل آورد كه هرگز گیاهان دارویی محتوی مواد سمی نظیر شاهبیزك، تاتوره، بذرالبنج و … با گیاهان دارویی محتوی مواد غیر سمی در كنار هم در یك مكان نگهداری نشوند زیرا در این صورت ممكن است به واسطه انتقال و مخلوط شدن مواد سمی و غیر سمی با یكدیگر مواد دارویی غیر سمی هم زیان آور و مسمومیت زا گردند.
از انبار كردن گیاهان دارویی كه حاوی بوی تند و نامطبوع میباشند نظیر سنبلالطیب در كنار گیاهان دیگر باید اجتناب نمود. معمولا پیكره رویشی اكثر گیاهان دارویی مخصوصا آنهایی كه دارای ساپونین میباشند بر اثر مرور زمان كاهش مییابند از اینرو توصیه میشود پیكره رویشی گیاهان بخصوص گیاهانی كه به صورت دمكردنی مورد استفاده قرار میگیرند را بیش از یك سال در انبار نگهداری نشود.
انبارکردن و نگهداري مواد دارویی گیاهی
نگهداري و حفظ صحیح مواد دارویی گیاهان بر روي اثر درمانی آنها بسیار تاثیر گذار است . انبارهاي مواد دارویی باید ضد حریق باشند، از فولاد و بتون یا آجر ساخته شده باشند، نسبت به گرما و حرارت نفوذ ناپذیر باشند.
رطوبت زیاد باعث افزایش وزن ماده دارویی، کم شدن ترکیبات موجود در ماده دارویی، فعال شدن آنزیمها و رشد سریع قارچها می شود. نور به صورت غیر مستقیم روي مواد رنگی داروها اثر گذاشته و باعث تغییر رنگ آنها میشود و تا اندازه اي باعث فساد مواد موثرگیاهان میگردد. اکسیژن موجود در هوا و اکسیدازها سبب اکسید شدن مواد موثر موجود در داروها می شود.
شرایط انبارهاي مواد دارویی
– خنک و تاریک
– عمل تهویه هواي خشک بخوبی انجام گیرد
– محافظت از مواد در برابر حشرات
– راههاي حفاظت از مواد گیاهی در برابر حشرات
– قراردادن مواد دارویی در حرارت 65 درجه
– بخار دادن مواد دارویی با برومورمتیل جهت ضدعفونی نمودن آنها
– پاشیدن یا وارد کردن مواد گیاهی در محلول هاي آهکی (مثل زنجبیل )
– راههاي محافظت از مواد گياهي در برابر نور و رطوبت وحرارت
– نگهداري ازمقدار کم مواد گياهي در داخل جعبه هاي در دار که نسبت به نور و رطوبت غيرقابل نفوذ اند.
– نگهداري از مواد دارويي در حداقل حرارت ممکن (بهترين حرارت کمي بالاتر از حرارت نقطه انجماد است ولي چون اين امر در اکثر موارد ممکن نيست از اين رو حرارت انبارهاي مواد گياهي و دارويي تا حد ممکن بايد پايين باشد ). نکته مهم و قابل توجه در مورد خشکاندن مواد گیاهی وجود دارد این است که علی رغم ظاهرخشک گیاهان هنوز اغلب درون آنها (ساقه ها و رگه هاي برگ ها ) مقداري رطوبت وجود دارد که در صورت عدم دقت در انبارکردن، مواد را فاسد می نماید. به همین خاطر آزمایش خشکی، یا سنجش رطوبت مواد خام خشک انبار شده، یکی دو با در هفته اجباري است.
